ΕΚΔΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ

ΕΚΔΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ
ΤΟ ΠΟΓΚΡΟΜ ΣΚΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 1910

Στις 6 Μαϊου 1910 ένας Ελληνοοθωμανός στην Kωνσταντινούπολη σημείωνε στο ημερολόγιο του την αποφράδα μέρα που η κυβέρνηση των Νεοτούρκων - στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και εκδυτικισμού της πρωτεύουσας και με διάθεση να βάλει σειρά και τάξη στους δρόμους της - αποφάσισε να μαζέψει τα αδέσποτα σκυλιά της πόλης και να εξολοθρεύσει μια και καλή αυτή την τετράποδη απειλή. Η διαταγή αφορούσε κυρίως στους δρόμους του Πέραν(σ.σ περιοχή που κατοικούσαν έλληνες), όπου τα σκυλιά αυτά αποτελούσαν εμπόδιο και καθημερινό κίνδυνο για τους Φραγκολεβαντίνους, που κατά κύριο λόγο κατοικούσαν στην περιοχή και δεν ήταν συνηθισμένοι σε ένα τέτοιο "βάρβαρο" και ενίοτε "εχθρικό" περιβάλλον. Όσο και αν οι διάφοροι Ευρωπαίοι παρουσίαζαν στις περιηγητικές αφηγήσεις τους με γραφικότητα και με έντονο οριενταλισμό καθημερινές σκηνές από τη ζωή στην Κωνσταντινούπολη, με κυρίαρχα στοιχεία την απλότητα, την ηρεμία και τη νωχελικότητα, το θέαμα ["των δημόσιων ερωτικών περιπτύξεων των σκυλιών σόκαρε τις νεαρές αγγλίδες τουρίστριες" επιπλέον, πολλές φορές η θέαση μετατρεπόταν σε εμπειρία με δαγκώματα και μετάδοση λύσσας, ή τουλάχιστον αυτό πρόβαλαν ως διαμαρτυρία οι επίδοξοι εξολοθρευτές τους.
Η προσπάθεια των Νεότουρκων ήταν η πιο επιτυχημένη σε μια σειρά αντίστοιχων επιχειρήσεων που χρονολογούνταν από την περίοδο του σουλτάνου Μαχμούτ ΙΙ. Η νεοτουρκική κυβέρνηση, αποφασισμένη να εφαρμόσει με οποιοδήποτε κόστος το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - το οποίο είχε να κάνει σε μεγάλο βαθμό και με την αλλαγή του αστικού τοπίου -, υπήρξε και σε αυτό το ζήτημα πιο αποτελεσματική. Με επίσημη διαταγή και έναντι μικρής χρηματικής αποζημίωσης, ανατέθηκε στους Τσιγγάνους της πρωτεύουσας να περισυλλέξουν τα αδέσποτα σκυλιά και, αφού τα φορτώσουν σε ένα καράβι, να τα μεταφέρουν σε κάποιο έρημο ξερονήσι του Μαρμαρά, όπου είτε θα πέθαιναν από πείνα και δίψα είτε θα αλληλοτρώγονταν. Με πρωτοβουλία μάλιστα ενός Γάλλου επιχειρηματία, όσα σκυλιά θα πέθαιναν, ανεξαρτήτως τρόπου - εξάλλου, ο σκοπός, για άλλη μια φορά, αγιάζει τα μέσα -, θα μπορούσαν τουλάχιστον να φανούν χρήσιμα μετά θάνατον, τονώνοντας τις εμπορικές σχέσεις Γαλλίας - Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: το δέρμα, το λίπος τους, τα κόκαλά τους και οποιοδήποτε άλλο κατάλοιπο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν λίπασμα και θα γίνονταν μέρος των εξαγώγιμων προς το λιμάνι της Μασσαλίας οθωμανικών προϊόντων…..
… Ανάμεσα στα προτερήματα που απαριθμεί ένας κάτοικος της Κωνσταντινούπολης της εποχής, φιλόζωος και υπέρμαχος του δικαιώματος των αδέσποτων στη ζωή γενικά και στη διαμονή στην πόλη ειδικά, είναι ο ("πατριωτισμός") τους και ο διαχρονικός τους ρόλος ως ["απολυμαντών" ] κυρίως οι σκύλοι αποδεικνύονται άριστοι φύλακες των συνοικιών τους, τις οποίες προστατεύουν από ["εχθρικούς και επικίνδυνους εισβολείς" , όλα δε τα τετράποδα με τη μεγάλη γκάμα των διατροφικών τους συνηθειών (μικροοργανισμοί, ζωύφια κ.ο.κ.) συμβάλλουν τα μάλα στην προφύλαξη της δημόσια υγιεινής. …Η ιστορία μάς πληροφορεί ότι τα σκυλιά που μεταφέρθηκαν στο έρημο εκείνο νησί του Μαρμαρά αλληλοφαγώθηκαν ο μύθος θέλει τις κραυγές τους να φτάνουν μέχρι το Πέραν και να στοιχειώνουν τις αποπνικτικές από την υγρασία νύχτες των κατοίκων του.
Τα σκυλιά - λέει πάλι ο μύθος - λύσσαξαν και η λύσσα έφτασε και διαδόθηκε μέχρι την Κωνσταντινούπολη, τα τετράποδα είχαν πάρει την "εκδίκησή" τους…
Το μόνο σενάριο - έστω και μυθικό - που φαίνεται να έχει ξεφύγει από τις λίστες και τους σχεδιασμούς του οργανισμού 2004 είναι αυτό της εκδίκησης των αδέσποτων της Κωνσταντινούπολης. Και αν τύχει και για μια φορά ο μύθος γίνει πραγματικότητα, τότε ποιος θα φταίει;
Της Κωνσταντίνας Δ. Ανδριανοπούλου, μεταπτυχιακής φοιτήτριας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, στην Κωνσταντινούπολη. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ, την 1η/8/2004.
Πηγές: Σπυρίδων Μαυρογένης, (Les Chiens Errants de Constantinople), Librairie Orientale et Americaine, Παρίσι, χ.χ. (μάλλον τέλη 19ου αιώνα), σ. 18..)